Historia Parafii

Nazwa miejscowości Krzelów na przestrzeni lat ulegała zmianie. Kiedy ziemie Dolnego Śląska należały do państwa niemieckiego, wieś nosiła nazwę Krehlau. Nazwa ta nadal obowiązuje w języku niemieckim. Po wyzwoleniu miejscowość nazwano Chrzelów, a tutejszą stację kolejową Grzelów. Dopiero po wielu zmianach wieś i stację nazwano tak samo – Krzelów.

Pierwsza wzmianka o Krzelowie pochodzi z roku 1222. Związana ona była z istniejącym już wówczas tutejszym kościołem parafialnym. Mimo, że nie dochowały się do naszych czasów dokumenty lokacyjne, należy przypuszczać, iż wieś ta lokowana była na prawie niemieckim… Kolejna informacja na temat istnienia kościoła w Krzelowie ukazuje się w 1305 roku, w Liber fundationis episcopatus Vratislawiensis. Nieco później, bo w roku 1376, kardynał Johann z Wołowa, w wydanym przez siebie dokumencie, wspomina o krzelowskim kościele parafialnym. Z pracy ks. bpa Wincentego Urbana pt. „Z dziejów duszpasterstwa w archidiakonacie wrocławskim, w czasach nowożytnych” dowiadujemy się, że wieś Krzelów w 1651 r., stanowiła własność biskupa wrocławskiego. Kościół miał dwa ołtarze, ale znieważone, godnie nakryte. Tabernakulum mieściło się w murze po stronie ewangelii. Autor wzmiankuje także, iż wiele kościelnych utensyliów, rozkradli stąd żołnierze cesarscy i szwedzcy. W owy czas parafian, katolików było tutaj 60 osób, a duszpasterzem był ks. Wawrzyniec Hocke, pochodzący z Nysy; człowiek wierny i prawy. W tym samym dziele, w rozdziale V z wizytacji kanonicznej w 1666 r. dowiadujemy się, że Krzelów miał kościół murowany. Główny ołtarz miał portatyl i był pięknie ubrany. Proboszcz odprawiał Msze św. na przemian w Krzelowie i kościele filialnym w Wyszęcicach. W Krzelowie celebrował w każdą niedzielę, a w Wyszęcicach co trzecią niedzielę w miesiącu. Parafianami byli katolicy i protestanci…

W schematyzmie z 1942 r. czytamy, że parafia Krzelów liczy 1.040 dusz, proboszczem jest ks. Alfred Schreiber, wyświęcony w 1909 r a duszpasterzuje w Krzelowie od 1929 r. Podczas II wojny proboszczem był tutaj ks. Rudolf Sabish, wyświęcony w 1936 r. Został on zamordowany przez sowieckich żołnierzy na schodach klasztoru SS. Marianek w Krzelowie, wychodząc z krzyżem w dłoni, aby ich powitać.

Do parafii Krzelów należy kościół filialny w Wyszęcicach, pw. Michała Archanioła. Został on wzniesiony w II poł. XIV w.. W latach 1606 – 1638 zostaje przebudowany i rozbudowany w stylu barokowym. Jest to świątynia murowana z kamieni, jednonawowa, ze sklepieniem kolebkowym z lunetami. Szczyty fasad zachodniej i wschodniej rozdzielone są pilastrami i gzymsami. Na zewnątrz elewacje pokrywała bogata dekoracja.

W Orzeszkowie znajduje się kaplica pomocnicza, na cmentarzu pochodząca z początków XX w. (1914 r.). Została ona rozbudowana, dobudowano zakrystie wielkości kaplicy, gdzie wierni z tej wioski swobodnie mieszczą się na Mszy św. niedzielnej. W porze letniej, w dobudowanej zakrystii odbywały się lekcje religii.
Kapłani z Krzelowa, od 1945 r. do 1959 r. obsługiwali parafię w Moczydlnicy Klasztornej. Pierwsze wzmianki o tej parafii sięgają XIV w. Kościół wybudowano tutaj w latach 1908 – 9. Do 1810 r. pieczę nad nią sprawowali Cystersi z Lubiąża.

Od 1810 roku kościół w Krzelowie należy do dóbr biskupa wrocławskiego Posiadał on bardzo duże uposażenie. Do proboszcza należała część wsi, w roku 1845 obejmująca 10 posesji. W 1860 roku wybudowano obecny kościół, w stylu neogotyckim. Znajdują się w nim XVI- wieczne płyty nagrobne. Teren wokół kościoła, pełniący ongiś funkcję cmentarza, ogrodzono ażurowym, ceglanym murem…

Według danych z 1845 roku Krzelów składał się z dwóch odrębnych części: południowej Krehlau i północnej Ober – Nieder Krehlau. W części południowej wyodrębniono dwie części: królewską, należącą do Urzędu Dominialnego w Wołowie oraz parafialną przypisaną do tutejszego kościoła, ze wspomnianymi 10 posesjami.

Krzelów należy do najstarszych miejscowości gminy Wińsko, nic więc dziwnego, iż można tu znaleźć pamiątki z różnych epok. Jego architektura to nie tylko kościół i pałac, ale zabytkowe kamienice, które prezentują różne okresy w budownictwie… Dobra ziemskie w obydwu częściach Krzelowa były własnością von Gersdorfów, od których odkupił je von Brown, co potwierdza wzmianka z 1787 roku, iż jest on jego właścicielem. Następnie wieś tę nabyła, w roku 1836, rodzina Ulriki Luisy z domu Koppern. Zapewne wówczas przystąpiono do budowy pałacu i zaczęto zakładać park… Następne informacje o kolejnym właścicielu Krzelowa pochodzą z 1876 roku. Według ksiąg adresowych był nim Gustaw Gohle. A od 1905 roku do II Wojny Światowej miejscowość ta pozostawała w rękach Paula Kaherta.

Pałac ma obecnie dwie kondygnacje, piwnice i wieżę dobudowaną od zachodu. Fasada zwrócona jest na północ. Natomiast dziedziniec folwarczny ograniczony został budynkami gospodarczymi. Krzelowski park wpisano do rejestru zabytków. Założono go w połowie XIX wieku, tuż po wybudowaniu pałacu. Cały kompleks zieleni ma wydłużony kształt i znajduje się po zachodniej stronie pałacu, blisko rzeki Jezierzycy. Rosną tu, między innymi dęby, kasztanowce, platany, świerk srebrzysty, jodła jednobarwna, żywotnik zachodni, dęby czerwone, wiązy polne. Większość z nich liczy po około 120 lat. W południowej części parku znajduje się starodrzew dębowy, pozostałość naturalnego drzewostanu. Jeden z dębów ma już około 300 lat, kilka innych po 200 lat.

Cmentarz przykościelny wpisano do rejestru zabytków. Był on pierwszym miejscem w Krzelowie, przeznaczonym do pochówku zmarłych, jednak od dawna jest on już „nieczynny” i chowani są w nim jedynie ludzie zasłużeni dla parafii, na przykład proboszczowie. Obecnie użytkowany cmentarz znajduje się na pagórku, przy lesie, ale też jest już nadmiernie zagęszczony i zachodzi potrzeba budowy nowej nekropolii.